Đảo cát nhìn từ trên cao.

Ngày 5-4-2019, đại diện Tổng cục Phòng chống thiên tai (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), lãnh đạo UBND tỉnh Quảng Nam, các nhà khoa học hàng đầu Việt Nam về thủy lợi đã có mặt trên đảo cát xuất hiện cách bờ biển Cửa Đại, TP Hội An (Quảng Nam) khoảng 2 km. Ghi nhận của P.V tại hiện trường, đảo cát có hình vòng cung, cong về hướng Tây Nam, khá vững chãi và có độ cao khoảng 1m so với mực nước biển.

Theo báo cáo của đại diện UBND TP Hội An, đảo cát vừa hình thành có diện tích khoảng 15ha (chiều dài hơn 1.500m, chiều ngang khoảng 200m) và có diện tích bồi lấp khoảng 5,6 triệu m3. Ngoài đảo cát, trong thời gian qua cát cũng bồi lấp gần như toàn bộ luồng lạch phía Bắc bờ biển Cửa Đại, gây khó khăn cho việc ra vào cảng của các loại tàu thuyền. Việc bồi lấp xảy ra trong thời gian rất nhanh và trùng khớp với thời gian bờ biển Cửa Đại bị sạt lở nặng là từ tháng 9-2017 đến nay.

Trước thực trạng trên, nhiều cuộc hội thảo đã được triển khai, nhiều dự án nạo vét Cửa Đại với nguồn kinh phí không nhỏ được thực hiện song tình trạng bồi lấp cửa biển vẫn cứ tiếp diễn với quy mô ngày càng nghiêm trọng hơn. Hiện nay hàng ngàn ngư dân Quảng Nam đang nóng lòng chờ một giải pháp căn cơ để đối phó với thực trạng này. Ngư dân Huỳnh Văn Tám, chủ tàu cá Qna-40357, cho biết: Từ khi đảo cát xuất hiện, luồng lạch ra vào Cửa Đại bị bồi lấp đã gây nhiều khó khăn cho các loại tàu đánh cá có công suất từ 70CV trở lên và ảnh hưởng đến việc khai thác thủy sản của ngư dân.

Đoàn khảo sát tìm hiểu xung quanh đảo vừa bồi lấp.

Tại hiện trường, ông Trần Quang Hoài - Tổng cục trưởng Tổng cục Phòng chống thiên tai (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), phát biểu: Chưa thể xác định nguyên nhân nào dẫn đến bồi lấp, tạo ra bãi cát nêu trên. Vì đây cũng là hiện tượng bình thường, thường xuyên xảy ra tại các địa phương ven biển miền Trung. Nhưng để xử lý, phải tìm ra căn nguyên hình thành nên nó. Các nhà khoa học cần quan trắc về dòng chảy, cấp độ gió, sóng... và cần có một thời gian mới có thể thực hiện.

Cũng tại buổi khảo sát, ông Lê Trí Thanh - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam, cho biết: Nguyên nhân bồi lấp luồng lạch phía bắc Cửa Đại và tạo thành đảo cát là vấn đề phức tạp, các nhà khoa học cần nghiên cứu nhiều yếu tố khác nhau, trong đó có dòng chảy từ địa bàn TP Đà Nẵng vào đến Quảng Ngãi để có kết luận cụ thể. Tuy nhiên, không thể phủ nhận tình trạng bồi lấp trên có sự liên hệ chặt chẽ giữa hiện tượng tự nhiên và những tác động từ con người. Cụ thể, trước đây ven biển Cửa Đại có rừng phi lao chắn sóng, chắn gió nay được thay bằng những resort, kè bê-tông, lượng nước ngầm cũng bị khai thác đến mức báo động... và đó là một trong những nguyên nhân gây nên nạn sạt lở bờ biển và hình thành đảo cát.

Cũng tại buổi khảo sát, Phó giáo sư, Tiến sĩ Mai Văn Công - Giảng viên Đại học thủy lợi Hà Nội, trao đổi: Theo chủ quan, đây là hiện tượng bình thường của tự nhiên. Cách đây 40 năm, Cửa Đại đã xuất hiện 1 lần bồi lấp cửa biển và nay hiện tượng này được lặp lại. Tuy nhiên, diễn biến của lần bồi lấp này diễn ra như thế nào cần phải quan trắc, nghiên cứu để có biện pháp xử lý thích hợp. Nếu xét về tự nhiên, nơi nào bị lở thì một thời gian sau tự nhiên sẽ bồi hoàn trở lại song diễn ra trong thời gian dài. Để rút ngắn, chúng ta phải nghiên cứu đến khả năng sử dụng phương pháp nào cho phù hợp để nạo hút đưa lượng cát đã hình thành nên đảo trở lại vị trí cũ.

M.T